Gedachtes, Gevoelens en Gedrag
De kunst bij het onderzoek naar jouw smartphone gebruik is te starten met een ‘nieuwsgierige en onbevangen bril’ op te zetten. Welke activiteiten doe ik op m’n smartphone, waarom scroll in langere tijd op Instagram, hoe vaak kijk ik Whatsapp en waarom doe ik dat etc?
Vak zijn we onderhevig aan allerlei emoties zoals irritatie, onrust en onzekerheid, verdriet maar ook aan blijheid. Al deze emoties gaan ook gepaard met gedachtes en vertellen je wat. Emoties en gedachtes bepalen je uiteindelijk gedrag. Door te onderzoeken welke gedachtes en gevoelens je hebt
Emoties beïnvloeden onze keuzes, bij uitstek eigenlijk wel op seksueel vlak. Wat we bedoelen met een nieuwsgierige blik is daarom vooral gericht op verwondering
Het dagelijks leven bestaat uit gevoelens en gedachtes. Soms is het duidelijk waar deze vandaan komen, soms is het compleet onbekend. Gevoelens kunnen een helpende hand zijn omdat ze je vertellen wat je fijn vindt, waardevol of waar gevaar schuilt. Het gevoel dat iets niet pluis is komt vaak eerder dan dat je een reden kunt geven waarom dit zo is. Alle emoties zijn te vereenvoudigen tot een emotiekompas. (Schouten, 2020)
Net zoals een kompas vertellen je emoties welke richting je in moet. Als je op een kompas niet weet waar Noord, Oost en West zijn, dan weet je ook niet waar het Zuiden is. Hetzelfde geldt voor je gevoelens. Kijk je niet naar je boosheid, angst en verdriet, dan weet je ook niet wat er belangrijk voor je is. Je emotiekompas is dan compleet ontregeld.
Naarmate je ouder wordt kom je bepaalde gevoelens tegen die je lastig vindt, moeilijk kunt verdragen of zodanig groot zijn dat je ze probeert te vermijden. Dat wordt ook wel ‘coping’ of afweer genoemd. Pijnlijke gevoelens probeer je te verdoven of te onderdrukken. Het helpt je om jezelf te beschermen tegen iets waar je angst of onzekerheid bij ervaart. Het kan je helpen omdat je bij het ontmoeten van een nieuwe groep mensen wat afwachtend bent of je je beter voordoet bij een sollicitatiegesprek dan dat je eigenlijk bent.
Gedachten
Een gedachte is een denkbeeld binnen het denken. Een gedachte kan zonder aanleiding opkomen, of voortkomen uit andere gedachten – de ene gedachte leidt tot een andere. Een waarneming (geur, geluid, foto etc) kunnen ervoor zorgen dat gedachten en gevoelens worden opgeroepen als reactie.
Je kunt je gedachtes de vrije loop laten of ze opzettelijk sturen. De vrije loop laten van je gedachten heet ‘vrije (over)peinzen, piekeren of mijmeren’. Je gedachtes opzettelijk sturen noemen we ook wel ‘gerichte aandacht, concentratie, iets overdenken of iets nieuws bedenken’.
Gedachtes kunnen verstoord worden en/of ongewenst zijn. Piekeren wordt vaak als onaangenaam en onontkoombaar ervaren en kan je als persoon wakker houden. Als iemand door een prikkel wordt afgeleid, bijvoorbeeld door het rinkelen van de telefoon, kan de gedachtentrein worden onderbroken, maar andere gedachten kunnen zich dan wel opdringen. “Er zal toch iet….?”
Dit speelt zich allemaal af in het bewustzijn en kunnen opkomen uit het niets. Door waarnemingen bereikt informatie de hersenen waar deze bewust of onbewust wordt opgeslagen.
Gedrag
Je krijgt hierdoor een groter risico dat smarthone gebruik een gewoonte wordt om steeds door automatisch je telefoon te pakken of eindeloos je hierin te verliezen. Terwijl je dan bezig bent op je telefoon ervaar je een prettig gevoel, terwijl je zonder telefoon misschien negatieve gevoelens ervaart. Je telefoon geeft je voor een korte tijd een goed gevoel.
Verlies van aandacht
Je krijgt verlies van aandacht doordat je je gevoelens en gedachtes beïnvloed met je smartphone gebruik. Hierdoor geef je automatisch je aandacht aan je smartphone. Het verlies van je aandacht wordt groter door:
1. Concentratie
Je smartphone, en dan met name sociale media, kunnen je focus verminderen. De volledige aandacht die je zou kunnen gebruiken verlies je. Onderzoeker Gergen gebruikt daar twee begrippen voor. ‘absent presence’ en full presence’. Hij legt deze termen als volgt uit: “Bij absent presence is iemand fysiek aanwezig maar wordt zijn hoofd voornamelijk in beslag genomen door de digitale wereld. Bij full presence bevindt iemand zich volledig in het hier en nu, de plaats waar die persoon op dat moment ook werkelijk is.” (Gergen, 2002)
2. Uitstelgedrag
Het vooruitschuiven of uitstellen van taken wordt ook wel proscrastinatie of uitstelgedrag genoemd. (Steel, 2010) Je herkent het vast wel. Je weet dat je over een paar weken een belangrijk project in moet leveren en denkt “ahh dat komt morgen wel.” Of het huis moet worden schoongemaakt maar je gaat eerst wat andere dingen doen. De taken die je eigenlijk had moeten doen zijn onmiddellijk uit je gedachten. Heerlijk toch?
Maar er zit een valkuil verscholen in dit gedrag. Als dit een gewoonte wordt dan is het op een gegeven moment niet meer duidelijk of iemand zijn taken niet kan of niet wil doen. Je gaat dan moeilijkheden overdrijven en schuift verantwoordelijkheden van je af. Het is een soort zelfmisleiding.
Sociale media zijn ideale uitstelmogelijkheden omdat die de werkelijkheid doen laten vergeten. De mens hecht veel meer waarde aan het verheugen op een leuk feest dan het opruimen van een kamer. Het gaat dan dus niet zo zeer om prioriteiten stellen, zoals je ouders vaak denken, maar om de korte termijnbeloning.
[KH1]Pdf of een plaatje toevoegen van emotiekompas